(zm. ok. 250 lub 257) – męczennik rzymski z czasów prześladowań za cesarza Decjusza Trajana, pochowany w katakumbach św. Kaliksta, święty Kościoła katolickiego.

Wszystko, co o nim wiemy, pochodzi z inskrypcji papieża Damazego, który przewodził chrześcijańskiej gminie w Rzymie, najpóźniej 100 lat po męczeńskiej śmierci Tarsycjusza. Święty wolał umrzeć z rąk pogańskiej rozzłoszczonej gawiedzi, niż oddać im niesiony przez siebie pod płaszczem Najświętszy Sakrament. Papież Damazy porównuje go do św. Szczepana, być może wskazując na podobieństwo śmierci – przez ukamienowanie czy tytułu diakona. Był prawdopodobnie akolitą, należał do otoczenia papieża Stefana I.

 

Legenda o św. Tarsycjuszu została znacznie rozbudowana przez kardynała Nicholasa Wisemana, który sportretował go w swej wierszowanej noweli Fabiola, opublikowanej w 1854. W 1939 wybudowano w Rzymie świątynie ku czci świętego (arch. Rossi). W Musée d’Orsay w Paryżu przechowywana jest marmurowa rzeźba Tarsycjusz – męczennik chrześcijański dłuta Alexandre Falguière z 1868.

 

Jego wspomnienie obchodzono początkowo u jego grobu w dniu, w którym zginął (łac. dies natalis). Najstarsze księgi liturgiczne z VII czy VIII wieku nie zawierają wzmianek o św. Tarsycjuszu. O dniu jego wspomnienia dowiadujemy się od Adona z Yienne, który żył w IX wieku. Adon wymienia Tarsycjusza w swoim Martyrologium pod datą 15 sierpnia. Od czasów średniowiecza Tarsycjusz figuruje w Martyrologium rzymskim właśnie pod tą datą.

 

W 1675 relikwie świętego przeniesiono do Neapolu do Bazyliki św. Dominika, gdzie ufundowano nawet specjalną kaplicę. Część relikwii przechowywana jest również w salezjańskim kolegium przy Via Appia w Rzymie.

 

Pius X ogłosił go patronem włoskiej Akcji Katolickiej.

W wielu krajach katolickich, również w Polsce, Tarsycjusz uważany jest za patrona Liturgicznej Służby Ołtarza – ministrantów. Ministranci w pierwszą niedzielę przed dniem 21 listopada mają swoje święto, podczas którego przyjmują do swego grona nowych kandydatów; patronuje również Pierwszej Komunii Świętej.

​